Vrouwen in de lokale politiek: een balans na de verkiezingen van 14 oktober 2018

Op 14 oktober 2018 verkozen we nieuwe gemeente- en provincieraden. Nu zo goed als alle nieuwe deputaties en colleges van burgemeester en schepenen geïnstalleerd zijn, is het tijd om de balans op te maken. Zetelen er nu meer vrouwen dan tijdens de vorige legislatuur? Stoten ze door naar de uitvoerende bestuursorganen of lukt het hen niet om het old boys network te doorbreken? Hieronder een overzicht van onze belangrijkste bevindingen.

Gemeenteraad en college van burgemeester en schepenen

Het aantal vrouwelijke gemeenteraadsleden zit in een stijgende lijn. Tegenover zes jaar geleden hebben vier procent meer vrouwen een zetel in de Belgische gemeenteraden veroverd. Gemiddeld bestaat deze nu uit 41 procent vrouwelijke gemeenteraadsleden. In Vlaanderen is Zelzate de slechtste leerling. Hier zijn slechts 13 procent van de gemeenteraadsleden vrouw. Enkel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest komen we aan de gewenste 50/50 verdeling.

Vreemd genoeg stellen we vast dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, ondanks zijn goede gemiddelde score van vrouwen in de gemeenteraad, procentueel gezien het minst aantal vrouwelijke burgemeesters levert: 10% tegenover 14% in Vlaanderen en 19% in Wallonië. De voornaamste reden hiervoor is dat partijen vaak kiezen voor mannelijke lijsttrekkers. Deze mannen vullen bijgevolg de meest prominente plaats in het lokale bestuur in.

Het aantal vrouwelijke burgemeesters in Vlaanderen is gedaald tegenover zes jaar geleden. Dat is een spijtige vaststelling, vindt zij-kant. De partijen hadden meer inspanningen kunnen leveren voor de verdere vervrouwelijking van de lokale besturen. In Wallonië doen ze het beter dan zes jaar geleden. Hier zijn nu drie procent meer vrouwelijke burgemeesters. Maar ook zij zijn er met een gemiddelde van 19 procent nog lang niet.

Wanneer we kijken naar het aantal vrouwelijke schepenen, zien we een milde positieve evolutie. Het aantal vrouwelijke schepenen ging met 2 procentpunten omhoog. Met een gemiddelde van 36 procent zijn we weliswaar nog lang niet aan de gewenste helft/helft verdeling. Als we aan dit tempo verder blijven doen, wordt de genderpariteit in schepencolleges pas in 2060 bereikt. Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden. In Londerzeel bestaat het college van burgemeester en schepenen uit vijf vrouwen en één man. Een grote uitzondering op de regel. Het omgekeerde komen we vaker tegen.

Provincieraad en deputatie

Het aantal vrouwelijke provincieraadsleden blijft met een gemiddelde van 42 procent vrij stabiel. De provincieraden van Antwerpen en Waals-Brabant zijn de grote uitschieters met een gemiddelde van 53 procent vrouwen. Hier maken vrouwen dus de meerderheid uit in de provincieraad.

Wanneer we kijken naar de samenstelling van de deputaties, zien we een flinke procentuele stijging van het aantal vrouwen (+20 % in Vlaanderen). De reden hiervoor is dat sinds deze legislatuur de deputatie werd afgeslankt naar vier gedeputeerden. Door de wettelijke bepaling dat beide geslachten hierin vertegenwoordigd moeten zijn, stijgt het gemiddeld aantal vrouwelijke gedeputeerden fors. In de praktijk zien we dat veel provinciale uitvoerende besturen slechts bestaan uit één vrouw en drie mannen. De deputatie van Oost-Vlaanderen is hierop een uitzondering: maar liefst drie van hun vier gedeputeerden is vrouw. Iets dat zij-kant alleen maar kan toejuichen.

Conclusie

Ondanks het feit dat kieslijsten voor de helft uit vrouwen moeten bestaan, stellen we vast dat vrouwen nog steeds moeite hebben om door te breken naar de hoogste plaatsen in de lokale politiek. Het aandeel vrouwen wordt schaarser naarmate het machtsniveau stijgt. Dit heeft veel te maken met de lijstvorming: de meeste partijen geraakten bij de lokale verkiezingen van 14 oktober niet aan een derde vrouwelijke lijsttrekkers. Bovendien speelt de invloed van het old boys network bij de verdeling van de mandaten nog altijd een grote rol. Daarom hebben we vrouwelijke politieke rolmodellen én genderbewuste mannen een voorbeeldfunctie om een einde te maken aan de glazen plafonds en sticky floors.

#StemVrouw

zij-kant pleit voor verplichte pariteit binnen schepencolleges, deputaties en andere uitvoerende organen. Het is maar logisch dat deze een weerspiegeling vormen van de maatschappij en dus voor de helft uit vrouwen bestaan. Aan de kiezer om bij de volgende verkiezingen een duidelijk signaal te geven. Stem op 26 mei vrouw en zorg er zo mee voor dat de toekomstige parlementen voor de helft uit vrouwen bestaan.