1 op de 7 gemeenteraden blijft mannenbastion

1 op de 7 gemeenteraden blijft mannenbastion

Amper 1 op de 15 Vlaamse gemeenteraden heeft na de verkiezingen van 14 oktober meer verkozen vrouwen dan mannen. In 1 op de 7 gemeenten is niet eens één derde vrouwen verkozen en blijven de raden mannenbastions. Dat blijkt uit een analyse van zij-kant op basis van de kiesresultaten. Beste leerlingen zijn De Pinte, Bierbeek en Leuven (57% vrouwen), het slechtst scoren Zelzate (13%), Asse (19%) en Bever (18%).

In tegenstelling tot Brussel, is een v/m-evenwicht nog niet voor morgen in de nieuwe Vlaamse gemeenteraden. Het gemiddeld aantal vrouwelijke verkozenen ligt er op 38%, een stuk lager dan in de hoofdstad (49%). Het best scoort de provincies Antwerpen (40%), gevolgd door Vlaams-Brabant (39%), West-Vlaanderen (38%), Limburg (37%) en Oost-Vlaanderen (36%).

Beste leerlingen

Via de officiële resultaten op Vlaanderenkiest.be analyseerde zij-kant de v/m-verhoudingen in alle gemeenten. Hieruit blijkt dat de vrouwelijke verkozenen zo goed als overal ondervertegenwoordigd zijn. Slechts in 24 van de 300 gemeenten tellen we meer vrouwen dan mannen in de toekomstige gemeenteraden:


Slechtste leerlingen

Meer dan dubbel zoveel gemeenten (43) tellen minder dan 30% vrouwelijke verkozenen en scoren dus ruim onvoldoende.

 

Provincies

De provincieraden doen het iets beter dan de gemeenteraden met een gemiddelde van 41% vrouwelijke verkozenen. In Vlaams-Brabant zijn vrouwen in de meerderheid (56%). Oost-Vlaanderen kent een perfect genderevenwicht, en Antwerpen telt 44% vrouwelijke verkozenen. Slechtere resultaten worden geboekt in West-Vlaanderen (31%) en Limburg (26%).

Lijstsamenstelling

Volgens de kieswet moeten er evenveel vrouwen als mannen op de lijsten staan, en zijn de eerste twee kandidaten van een verschillend geslacht. Ondanks deze pariteitsregels werden er dus nog steeds minder vrouwen verkozen. Dat kan aan de partijen zelf liggen: sommigen hielden het bij de verplichte vrouw op de tweede plaats, en verzamelden de rest van hun kandidates achteraan op de lijst. Zo telde bijvoorbeeld de Open VLD-lijst in Zonhoven slechts 1 vrouw bij de eerste 5 kandidaten, maar stonden er wel 7 vrouwen op de laatste 10 plaatsen. Het resultaat is ernaar: in deze Limburgse gemeente telt de liberale partij slechts 3 vrouwelijke verkozenen op een totaal van 14.

Voorkeursstemmen

Cruciaal bij de lokale verkiezingen zijn echter ook de voorkeursstemmen. Partijen kiezen immers strategisch en laten de lijsten trekken door ervaren mensen, die op een grote lokale aanhang kunnen rekenen. Dit zijn nog vaak mannelijke oudgedienden. Op 14 oktober werden zo 3 van de 4 gemeenteraadslijsten getrokken door een man, vaak een uittredend burgemeester, parlementslid of een bekendheid in de gemeente. Als een partij maar één zetel wint, dan gaat die natuurlijk naar deze persoon. Bij meerdere verkozenen zien we in sommige gemeenten dat een aantal mannelijke kandidaten door hun voorkeursstemmen een zitje binnenhaalden in het nadeel van de vrouwen die hoger op de lijst stonden. Dat is bijvoorbeeld het geval in Zelzate, waar slechts 1 op de 7 VLD-SD-verkozenen een vrouw is, ondanks de quasi perfecte rits op de lijst. Hetzelfde gebeurde bij de N-VA-verkozenen in Langemark-Poelkapelle: de partij wisselde vrouwen en mannen af op de lijst, toch gaat maar 1 van de 7 verworven zetels naar een vrouw. Hier speelt duidelijk traditioneel stemgedrag: aangezien mannen al veel langer meedraaien op het politieke toneel, kunnen zij rekenen op een herkenningseffect bij de kiezer.

In sommige gemeenten zien we dat een bekende vrouwelijke lijsttrekker ook als rolmodel fungeert: op de sp.a-lijst van Wellens uittredend burgemeester Els Robeyns zijn 4 van de 9 verkozenen vrouwen. Op de lijst van uittredend burgemeester van De Pinte, Hilde Claeys (Ruimte), zijn 4 van de 6 verkozenen vrouwen.

#StemVrouw

Omwille van de ondervertegenwoordiging van vrouwen als lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen, riep zij-kant nadrukkelijk op om voor vrouwen te stemmen zodat het onevenwicht bij de lijstsamenstellingen kon worden verbeterd. Maar ook de politiek heeft een rol te spelen.

zij-kant pleit dan ook voor de verplichte pariteit bij de samenstellingen van de nieuwe schepencolleges en provinciale deputaties. Deze uitvoerende organen vertegenwoordigen de bevolking. Het is dus niet meer dan normaal dat ze een afspiegeling vormen van de samenleving. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geeft alvast het goede voorbeeld: volgens een ordonnantie van februari 2018 is v/m-pariteit het streefdoel bij de samenstelling van de nieuwe schepencolleges, en moet minstens een derde van de schepenen van een ander geslacht zijn.

Bekijk de analyses per gemeente hier: